عبدالحسین سرداری؛ دیپلمات ایرانی، مبارز نژادپرستی و حامی یهودیان

عبدالحسین سرداری، نامی است که در تاریخ ایران کم‌تر شنیده شده است اگرچه فردی درس‌آموز در زمینه مقابله هوشمندانه با دشمنان رواداری بوده است.

تاریخ هر کشوری می‌تواند در زمینه بسط و گسترش ایده‌های قابل ستایش، درس‌آموز باشد و تاریخ ایران نیز در این زمینه استثنا نیست. 

در سال‌های دهه ۳۰ میلادی – به‌ویژه اوائل دهه ۴۰ میلادی – یهودیان در اروپا و آلمان مورد آزار نازی‌ها بودند. در آن سال‌ها دستگاه کشتار سیستماتیک علیه آن‌ها برقرار شده بود. عبدالحسین سرداری در آن سال‌ها به عنوان دیپلمات ایرانی در اروپا خدمت می‌کرد. او از جمله کسانی بود که توانست با تلاش بسیار و با استفاده از امکانات خود، در حد توان خود به کمک یهودیان بشتابد. او بالاترین نماینده وقت ایران در پاریس بود.

پس از آنکه نازی‌ها در سال ۱۹۴۰ پاریس را اشغال کردند، بسیاری از یهودیان فرانسه که بعضا اصالت ایرانی نیز داشتند، سراسیمه از سرداری درخواست کمک کردند. سرداری اگرچه همزمان تحت حکومت نازی‌ها، خدمت می‌کرد، هراسی به خود راه نداد.

او با اشراف بر تئوری‌های نژادی نازی‌ها، برای نازی‌ها استدلال کرد که جوامع ایرانی یهودی در پاریس، وابستگی‌های زبانی و فرهنگی‌ای دارند که بر این اساس می‌توان آنان را یهودیانی پارسی نامید و آنان را آریایی دانست. او علی‌رغم آگاهی به نادرست‌بودن اساس چنین رویکردهای نژادپرستانه‌ای، چنین کاری را برای محافظت از جان یهودیان لازم دید.

بر این اساس که تحصیلکرده حقوق بود برای نازی‌ها استدلال کرد که یهودیان ایرانی از طریق فرهنگ و ازدواج با یهودیان غیرایرانی ادغام شده‌اند و نباید یهودی در نظر گرفته شود.

او همچنین با پرداخت رشوه به مقامات آلمانی یا برگزاری مهمانی‌های مجلل دیپلماتیک نیز تلاش می‌کرد به نازی‌ها نزدیک شود و جان یهودیان ایرانی‌تبار را نجات دهد.

او در این راه موفق شد؛ اما فقط به یهودیان ایرانی‌تبار یاری نرساند بلکه با استفاده از این موقعیت، او هزار پاسپورت ایرانی بین دیگر خانواده‌های یهودی نیز توزیع کرد حتی اگر آنان هیچ نسبتی با ایران نداشتند. 

نام عبدالحسین سرداری به عنوان یک دیپلمات ایرانی در جهت مقابله هوشمندانه با نژادپرستان نازی   می‌درخشد.