فیلم Poor Things «چیزهای بیچاره» یا سادهتر، «بیچارگان»، به کارگردانی یورگوس لانتیموس، با داستانی که در آن کمدی سیاه و عناصر فانتزی گنجانده شده، زن جوانی را نشان میدهد که توسط یک دانشمند غیرمتعارف به زندگی بازگردانده میشود. این فیلم، که بر اساس رمانی نوشته آلاسدایر گری ساخته شده، با مضامینی نظیر هویت، آزادی و محدودیتهای اجتماعی در هم آمیخته است و زمینهای برای تفسیرهای متفاوت، از جمله در رابطه با مسائل الهیاتی و خداناباوری، فراهم میکند.
شخصیتی که به نام«خدا» (یا گاد)، نمایانگر دکتر گادوین باکستر است که بلا باکستر را زنده میکند، فضایی را برای بحث در مورد مضامین آفرینش، کنترل و رهایی باز میکند. این تصویرسازی میتواند به عنوان نقدی به ساختارهای پدرسالارانه و اقتدار خداییای که بر زندگی و دانش اعمال میشود، تلقی شود. کنترل باکستر بر زندگی و فرایند یادگیری بلا، بازتابی از محدودیتهای گستردهتر اجتماعی است و به نوعی اشاره به امکان زیرسوالبردن هنجارها و اقتدارهای موجود، از جمله جزمیات دینی و علمی دارد.
فیلم در دوره ویکتوریایی قرار دارد و با بررسی مضامین از طریق منظر بازگشت به زندگی (مفهوم مسیحی «رستاخیز»)، شکلگیری هویت و جستجو برای آزادی شخصی، با سوالات گستردهتری در مورد وجود انسانی و رابطه ما با اشکال خالق یا خدایی مرتبط میشود. هرچند «چیزهای بیچاره» به طور مستقیم با خداناباوری یا بحثهای الهیاتی درگیر نیست، اما دعوتی برای تأمل در استقلال، روشنگری و نقد نقشهای سنتی است که توسط جامعه و احتمالاً ساختارهای دینی یا متافیزیکی بر ما تحمیل میشود.
لانتیموس برای چالشبرانگیزکردن مخاطبان با روایتهای پیچیده و شخصیتهای اخلاقی مبهم شناخته شده است که مخاطبان را با داستانهای پیچیده و شخصیتهای اخلاقی مبهم به چالش بکشد و مرزهای روایت سنتی را جابجا کند. نمونه از این روایتهای نامتعارف فیلم قبلی او با نام «خرچنگ» است که نوعی انضباط جنسیتی عجیب را در یک جامعه خیالی به تصویر میکشد. چیزهای بیچاره ادامهای بر این سنت است و با ارائه متنی غنی برای تفسیر در مورد طبیعت بشر، جستجو برای دانش، و ساختارهایی که درک ما از زندگی و هدف را هدایت میکنند، میپردازد.
بنابراین، در حالی که چیزهای بیچاره ممکن است بهصراحت با خداناباوری یا بحثهای الهیاتی درگیر نباشد، بررسی مضامین آن در مورد آفرینش، کنترل و رهایی، به طور غیرمستقیم به سوالات مرکزی مربوط به چنین بحثهایی میپردازد. شخصیت دکتر باکستر، که توسط بلا به عنوان «خدا» خطاب میشود، همراه با تمرکز داستان بر رستاخیز و کشف خود، زمینهای حاصلخیز برای تأمل درباره تأثیر اشکال خدایی یا اقتداری بر اختیار فردی و جستجوی دانش و آزادی فراهم میکند.
چیزهای بیچاره در جشنواره فیلم ونیز نمایش داده شد و جایزه شیر طلایی را دریافت کرد. فیلم مورد استقبال گستردهای قرار گرفت و توانست نقدهای مثبت بسیاری را از منتقدان دریافت کند، به طوری که به عنوان یکی از ۱۰ فیلم برتر سال توسط انستیتوی فیلم آمریکا و هیئت ملی بازبینی فیلم شناخته شده است. فیلم همچنین در مراسم بفتا پنج جایزه دریافت کرد و در ۱۱ رشته نامزد جوایز اسکار شده است.
تیم پژوهشی گفتوشنود تماشای این فیلم موفق را به علاقهمندان به مباحث الهیاتی و فلسفی پیشنهاد میکند.